Het is februari 2016. We zijn nu ongeveer drie maanden geleden op Madagaskar aangekomen—10.000 kilometer van huis. Alles is vreemd, alles is anders. Met deze brief brengen we Madagaskar en ons zelf graag even dichterbij.

Taal

Naast het wennen aan de cultuur is het leren van de taal op dit moment onze prioriteit. Men spreekt hier niet of nauwelijks Engels en Frans gaat ons niet gemakkelijk af—dat laatste is niet eens zo erg. Hoewel Frans één van de twee officiële talen is, zijn de Malagasy er niet gek op. Madagaskar werd rond 1895 gekoloniseerd door de Fransen en in 1960 kwam hier een eind aan. Menig Malagasy weet wel een verhaal waarbij de Fransen een negatieve rol speelden. Frans wordt hier gezien als de taal van de onderdrukker. Men reageert blij verrast als we zeggen dat we Malagasy aan het leren zijn! Harten gaan open en velen zijn meer dan bereid te helpen in de goede uitspraak.

De goede uitspraak... Tja, dat is minder eenvoudig dan je zou denken. De één slikt het halve woord in terwijl de ander woorden zonder problemen aan elkaar vast plakken. Neem nu een uitspraak als 'geen probleem'. In Nederland gebruiken wij dit bijvoorbeeld als iemand zich verontschuldigd. Hier zeg je dan 'tsy many no na' waarvan de fonetische uitspraak 'tsiemannienn' is. Een ander voorbeeld is wanneer iemand vraagt hoe het met je gaat (fahasalamanao). Het antwoord is dan: 'tsara fa misaotro' (goed, bedankt). Dit moet dan half ingeslikt en aan elkaar vastgeplakt worden. Fonetisch klinkt het dan als volgt: 'tsarafamsòtrsch'. Nou, bedenk het maar.

We zijn blij dat we nu een taal helpster hebben. Haar naam is Filamantra (uitspraak: Filamantrsch) en ze er op gespitst dat we de uitspraak tot in de puntjes beheersen. Katja volgt een andere methode dan Jurgen. Katja's methode is meer gericht op grammatica terwijl Jurgen's methode meer gericht is op gesprekken. Op deze wijze vullen we elkaar prima aan.

Op onze beurt geven wij, dat wat we geleerd hebben, weer door aan de kinderen. We gaan dan lekker zitten en doen dan de lesjes. Ze vinden het leuk en passen het graag toe tijdens de busritjes of op de markt. Vooral de vele positieve reacties van de Malagasy draagt bij aan hun zelfvertrouwen. Een leuk voorbeeld was toen Issa bij een timmerbedrijf om een plankje ging vragen. Hij had keurig opgeschreven wat hij zeggen moest. Direct stonden er drie timmerlui om hem heen om te horen wat hij wilde. Ze namen uitgebreid de tijd en na wat pogingen van Issa's kant begrepen ze wat hij wilde en kreeg hij zijn plank... cadeau! Later is Issa terug gegaan met wat lekkers.

Contacten

Terwijl we in de hoofdstad wonen en bezig zijn met de taal maken we ook veel nieuwe contacten. Het hebben van veel diverse contacten is erg handig in een land waar diploma's minder belangrijk zijn.

Onder de contacten zitten ook zendelingen van andere organisaties. Zo hebben we een man leren kennen die vooral bezig is met het trainen van kerkleiders. Hij doet dit in een dorpje buiten Tana en gaat daar dan met zijn gezin een weekje heen. We hopen een keer met ze mee te gaan om te kijken hoe ze hun werk doen (we willen immers niet het wiel voor een tweede keer uitvinden). We hebben ook iemand leren kennen die goede contacten heeft in de autobranche. Over het algemeen zijn goede auto's hier vreselijk duur maar via deze contacten hebben we mogelijk een betere onderhandelingspositie. Samen met de monteurs die we hebben leren kennen kunnen we, mochten we op termijn een auto nodig hebben, een goede keuze maken.

De kinderen

De kinderen hebben hun draai goed gevonden. Ze genieten vooral van het buiten spelen—lekker bomen klimmen, riddertje spelen en kameleons vangen. Ze spelen ook graag met buurtkinderen, wat al snel gaat vanwege de universele 'zullen we spelen' taal.

Het schoolwerk verloopt ook goed. Soms moeten de kinderen langer op een dag leren. Met name in de beginperiode waren er veel onderbrekingen. Mensen kwamen op bezoek of we moesten weg vanwege visa zaken. Dit zorgde ervoor dat Katja het schoolwerk niet in een normale week gedaan kreeg. De kinderen vinden het niet erg want ze beseffen dat er genoeg speeltijd overblijft, bovendien is leren geen straf voor ze. Katja heeft de afgelopen weken ook diverse tests afgenomen. De resultaten waren meer dan bevredigend. Ze doen het op alle vlakken gewoon goed en dat is een geruststelling omdat er toch best veel in hun leven is veranderd.

Het is bemoedigend om te merken dat de kinderen er naar uit zien om uiteindelijk te verhuizen naar een onbereikte bevolkingsgroep. Ze zijn zich er terdege van bewust dat de huidige locatie tijdelijk is. We krijgen regelmatig de vraag wanneer we nu eindelijk eens gaan verhuizen. We hebben ze uitgelegd dat als we mensen over Jezus willen vertellen we toch eerst de taal een beetje moeten snappen.

Moeilijke momenten

Naast alle positieve ervaringen hebben we ook minder makkelijke momenten. Zo laten we allebei een oude oma (94 en 95) achter. Bij zo'n respectabele leeftijd mag je je oprecht afvragen of je elkaar weer zult zien. Bij Jurgen's vader werd vlak voor vertrek prostaatkanker geconstateerd. Nu is dit over het algemeen goed te behandelen maar het brengt toch spanning met zich mee, temeer omdat het overlijden van Jurgen's oudste broer Peter nog vers in het geheugen ligt. Hier bovenop kwam het bericht dat de nierkanker, waar Katja's moeder zeven jaar geleden aan leed, weer terug is. Ze heeft diverse uitzaaien welke op termijn alleen palliatief te behandelen zijn. Bij het horen van dit bericht waren we aardig uit het lood geslagen. Onderzoeken hebben uitgewezen dat de uitzaaien waarschijnlijk al zeven jaar oud. Ze wordt nu goed in de gaten gehouden en vooralsnog is er geen groei gezien. Dit is een geruststellende gedachte omdat dit mogelijk betekend dat ze voorlopig nog lekker kan genieten van haar mooie plekje in Drenthe.

Het is moeilijk om op dit soort momenten niet fysiek aanwezig te kunnen zijn. We bellen regelmatig om te horen hoe het gaat en het doet goed om elkaars stem te horen. We voelen ons gezegend met onze broers en zus. De broer en zus van Jurgen, Jeroen en Karla, hebben aangegeven dat Jurgen zich niet druk hoeft te maken omdat zij de zorg voor vader volledig op zich nemen. Ook de broer van Katja, Cid, is een grote steun. Hij probeert zo veel mogelijk hun moeder te bezoeken en helpen. Daarnaast is hij een bemoediging voor ons als we hem spreken. We hebben veel respect voor dat wat hij doet, temeer omdat de moeder van zijn partner (Sylvia) ook al kanker heeft.

Verdere oriëntatie

In januari hebben we een filmpje (www.jurgenenkatja.nl/?p=89#24) gemaakt over de periode van vertrek tot aan januari. Hierin hebben we al enkele opties kenbaar gemaakt. Ons verlangen gaat uit naar de meest onbereikte mensen van Madagaskar, de Tanala. AIM heeft deze bevolkingsgroep al langer op het oog. De informatie die we over deze mensen hebben laat ons hart harder kloppen. Het gebied is te bereiken via één weg waarlangs wat dorpen liggen. Het overgrote deel van de Tanala woont in afgelegen dorpjes dieper in het woud. Deze kleine dorpjes zijn vaak moeilijk te bereiken. Veel Tanala spreken in een dialect dat, zover wij weten, nog steeds onbeschreven is. We leren nu de nationale taal waardoor we straks een voorsprong hebben in het leren van een dialect. In theorie zouden de diverse bevolkingsgroepen op Madagaskar het officiële Malagasy moeten kunnen verstaan en spreken. Die vlieger gaat alleen op als ze met de nationale taal in aanraking zijn geweest. In afgelegen gebieden verwachten we dit dus niet. De laatste onderzoeken die gedaan zijn onder deze groep wijst uit dat ze open staan voor zendelingen en hun boodschap.

Nu is het nog niet gezegd dat we ook daadwerkelijk onder deze groep gaan dienen. We moeten het nog uitvoerig bespreken met het AIM-leiderschap. De huidige AIM-Madagaskar leidster ziet het zeker zitten maar we zullen eerst moeten kijken of we alle logistieke en relationele zaken voor elkaar kunnen krijgen. Het AIM-Madagaskar leiderschap wordt per 22 februari overgenomen door een Malagasy. Deze vrouw (Rosina) kent het eiland en haar bewoners goed. Samen met haar zullen we op zoek moeten naar een contactpersoon in het gebied. Op Madagaskar (met name in kleine gemeenschappen) is het belangrijk om geïntroduceerd te worden door iemand die goed bekend staan. Daarnaast zal er een woning gezocht moeten worden. De eerste periode zullen we niet direct in een dorpje in het woud gaan wonen. Een wat groter dorp langs een begaanbare weg is meer voor de hand liggend. Het voordeel is dat we vanuit zo'n dorp het bos in kunnen trekken om contacten te kunnen leggen. Dit is een langzaam proces omdat de Malagasy niet direct vriendschappen aangaan buiten de bekende kringen. Een ander voordeel is dat de dorpen aan wegen veelal gebruikt worden om handel te drijven en daardoor mensen vanuit de omgeving aantrekt. Hierdoor zal het maken van contacten sneller verlopen. Het zal mooi zijn als dit proces halverwege dit jaar kan beginnen want zoals gezegd heeft het nogal wat voeten in de aarde.

Maar nogmaals, dit is een oriëntatie. Het is nog niet gezegd dat we ook écht onder de Tanala gaan werken. Er zijn nog wat andere opties maar het proces blijft hetzelfde: verhuizen naar een nabijgelegen gebied, contacten leggen, dialect leren, vertrouwen winnen, en dan na verloop van tijd mogelijk verhuizen naar een kleiner dorp en, als de situatie zich daar voor leent, een team opzetten. In het gehele proces is het belangrijk dat we niet te werk gaan met een westerse mentaliteit. In Nederland zijn we gewend om alles snel te doen. We hebben 'targets' en verwachten die zo snel mogelijk te halen, relaties moeten daarbij zo min mogelijk in de weg staan. Werk en relaties houden we gescheiden. Onze Malagasy vrienden hebben ons op het hart gedrukt dat deze mentaliteit hier averechts werkt. Natuurlijk mag je een doel hebben maar dat doel bereik je hier alleen door goede, stevige relaties. Relaties zijn op Madagasakar dusdanig belangrijk dat ze koste wat kost behouden dienen te worden. Het verbreken van een relatie wordt hier gezien als een grote zonde. Relaties opbouwen kost tijd maar we geloven dat het de investering meer dan waard is en dat het op termijn vrucht zal dragen.

We zien er naar uit om dit werk te beginnen. We houden u op de hoogte!



Dit was het voor nu. Bedankt voor uw betrokkenheid!